- PINCERNA
- PINCERNAministerpocula mensae ingerens: qualis Ganymedes, a Diis raptus, fertur Iovi pocula ministrâsse. Unde Ausonius, Technopaegniô, v. 19. de Historiis.Stat Iovis ad cyathum, generat quem Dardanius Tros.Seneca, Ep. 47. Alius vini minister, in muliebrem modum ornatus, cum aetate luctatur. Nec potest effugere pueritiam, sed retrahitur. Iamque militari habitu glaber, districtis pilis, aut penitus evulsis, totâ nocte pervigilat: quam inter ebrietatem Domini etlibidinem dividit. Iidem adcyathos dicti. Sueton. in Caesare, c. 49. Sed C. Memmius etiam ad Cyathum et vinum Nicodemi stetisse obiecit. Iuvenalis, Sat. 13. v. 44.Nec puer Iliacus formosa nec Herculis uxorAd cyathos. ——— ———Propertius, l. 4. Eleg. 9. v. 9.Lygdamus ad Cyathos. ——Ad eos Plautus respexit in Menaechmis, Actu 2. sc. 2. v. 29.Non scis quis ego sim? qui tibi saepissimeCyatisso, apud nos quando potas.Dicebant autem convivae identidem Pincernae, πίνειν κίρνα, i. e. misce, vel tempera vinum, ut bibam, unde voci origo, teste Budaeô, de Asse, l. 5. Praeterea moris erat, cum surgerent a mensa, ut Pincernae reliovias mensae darent, quemadmodum Athenaeus docet, librô extremô: Ε῎θος δὲ ἦν ἀναςτᾶςι τοῦ δέιπνου, καὶ σπείςαςι, τὸ λοιπόν τοῦ ἀκράτου τῷ διδόντι παιδὶ ἐκπιεῖν διδόναι, Mos erat, ut, cum surgerent a Mensa, cumque libâssent, vini reliquum puero illi darent, qui bibere ministr âsset. Qui idem, l. 10. auctor est, honestum id olim ministerium fuisse, dum ait, non slum apud Graecos sed et Romanes morem fuisse, ut nobilissimi Iuvenes in conviviis et sacris publicis id munus obirent. Apud Persas quoque Pincernas in pretio fuisse, ex Herodoto, l. 3. discimus ubi refert, filium Praexaspis fuisse Cambysis Pincernam, et addit, τιμὴ δὲ ταύτη οὐ σμικρή. Et Regni Pincernae Neemiae, qui Xerxi ministrabat, meminit Ioseph. Ant. Iud. l. 2. c. 1. praeter ipsum sacrum Neemiae librum, quem vide, c. 1. v. 11. Adhibebant vero Regii hi Pocillatores ea in re magnam curam et diligentiam, ut aptissime decentissimeque vin umfunderent, Regibusque propinarent; Phialam tribus summis digitis ita offerentes, ut facillime prehendi posset, quod Xenophon tradit,παιδ. Κύρ. l. 1. Οἱ δέ τῶ βαςιλέων τούτων οἰνοχόοοι κομψῶς τε οἰνοχοέουςι καὶ καθαρῶς ἐγχεουςι, καὶ διδοῦςι τοῖς τριςε δακτύλοις ὀχοῦντες τὴν φιάλην, καὶ προσφέρουςιν, ὡς ἃν ενδοῖεν τὸ ἔκπωμα ἐκληπτότατα τῷ μὲλλοντι πίνειν. tit. Popma de Operis servorum. Iconem Pincernae ex aere exhibet Laur. Pignorius Comm. de Servis: De Pincerna Regis Pharaonis, elegantem habes Historiam, Gen. c. 40. v. 1. de Vulcano in convivio Deorum Pincernam agentel, vide Homer, Il. a. sub finem et Eustathium παρεκβολ. in locum: de Hebe, Hercule, Ganymede Iovi pocula ministrantibus, Poetas passim. In Imperio Rom. Bohemiae Rex Pincerna Imperatoris est, des Romischen Reichs Erzcredentzer oder Schenck, proindeque in celebratione Imperiali Curiae primum poculum Imperatori porrigit, non tamen sub corona Imperiali, nisi liberâ voluntate, vide Constitut. Ruperti apud Goldast. Potus is vinum est aquâ permixtum, Aur. bullae, c. 27. quod potius est ex consuetudinegentis et Medicorum consiliô derivare, quam cum Noldenio ex praecepto Salomonis, Proverb. c. ult. v. 4. De poculo autem primum Rex ipse libat, ut sic Imperatori fides fiat, nihil subesse mali, unde etiam der. Credentzbecher vocatur etc. Vide Limnaeum Enucleatum, l. 2. c. 7. Strauchium Dissert Exoter. 2. n. 14. etc. ut et hîc in vocle Buticularius, item Minister vini, Pocillator, et Protopincerna. Hinc Pincernatus, dignitas Ecclesiastica, cuius meminit Albertus Argentin. A. C. 1349. Ioannem de Liechtenberg, qui et in Argentinensi Ecclesia Praeposituram, Decanatum, Cantoriam et Pincernatum simul tenebat, apud Car. du Fresne, Glossar.
Hofmann J. Lexicon universale. 1698.